523. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: «Назр одам боласига унга тақдир қилинмаган нарсани олиб келмайди. Лекин назр уни ўзига тақдир қилинган қадарга ташлайди. Бас, у билан Аллоҳ бахилдан чиқариб олади, холос. Бахил ўша туфайли ундан олдин бермайдиган нарсасини беради». Бухорий ва Муслим ривоят қилишган. Бошқа ривоятда: «Назр қилманглар. Чунки, назр қадардан ҳеч нарсани беҳожат қилмас. Фақат, у билан бахилдан чиқарилади, холос», дейилган. Муслим ривоят қилган.
524. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким Аллоҳга тоат қилишни назр қилган бўлса, У зотга тоат қилсин. Ким У зотга осий бўлишни назр қилган бўлса, Унга осийлик қилмасин», – дедилар». Бухорий ривоят қилган.
525. Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қасамлари «Лаа ва Муқаллибал қулуби» эди». Бухорий ривоят қилган. «Лаа ва Муқаллибал қулуби» – «Йўқ, қалбларни айлантириб турувчи Зот ила қасам».
526. Жуҳайналик аёл Қутайла розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга бир яҳудий келиб: «Сизлар тенгдош қиласизлар. Сизлар ширк келтирасизлар. «Маа шаа Аллоҳу ва шеъта» дейсизлар. «Вал Каъбати» дейсизлар», – деди. Бас, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам уларга қачон онт ичмоқчи бўлсалар: «Ва Роббил Каъбати!» дейишни ва «Маа шаа Аллоҳу, сумма шеъта» дейишни амр қилдилар». Насаий ва Ҳоким ривоят қилишган. «Маа шаа Аллоҳу ва шеъта» – Аллоҳ ва сен истасанг. «Вал Каъбати» – Каъба билан қасам. «Ва Роббил Каъбати!» – Каъбанинг Робби ила қасам. «Маа шаа Аллоҳу, сумма шеъта» – Аллоҳ ва сўнгра сен истасанг.
527. Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Умарнинг бир гуруҳ отлиқлар ичида отаси ила қасам ичаётганини билиб қолдилар. Сўнгра Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уларга: «Огоҳ бўлинглар! Аллоҳ сизларни оталарингиз ила қасам ичишдан қайтаради! Ким қасам ичадиган бўлса, Аллоҳ ила қасам ичсин, бўлмаса, жим турсин», – деб нидо қилдилар». Бухорий ва Муслим ривоят қилишган.
528. Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким бир мусулмон одамнинг молини узиб олиш учун ёлғон қасам ичса, Аллоҳга мулоқот бўлганда, У зот ундан ғазабланган ҳолда бўлур», – дедилар. Сўнгра Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизга ўшанинг тасдиғини Аллоҳнинг Китобидан қироат қилдилар: «Албатта, Аллоҳнинг аҳдини ва қасамларини озгина баҳога сотадиганларга, ана ўшаларга, охиратда ҳеч насийба йўқдир». Муслим ривоят қилган. Бошқа ривоятда: «Сўнгра Ашъас ибн Қайс олдимизга чиқди ва «Абу Абдурроҳман сизларга нимани айтиб бермоқда?» – деди. Биз унга айтиб бердик. Шунда у: «Рост айтибди. Аллоҳга қасамки, мен ҳақимда нозил бўлган. Мен билан бир кишининг орамизда қудуқ бўйича хусумат бор эди. Талашиб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига бордик. Бас, Расулуллоҳ: «Сенинг икки гувоҳинг ёки унинг қасами», – дедилар. «Агар бундай бўлса, албатта, у қасам ичади. Парво қилмайди», – дедим. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким бир молга ҳаққдор учун ёлғон қасам ичса, Аллоҳга мулоқот бўлганда, У зот ундан ғазабланган ҳолда бўлур», – дедилар. Бас, Аллоҳ бунинг тасдиғини нозил қилди. Сўнгра ушбу оятни қироат қилди: «Албатта, Аллоҳнинг аҳдини ва қасамларини озгина баҳога сотадиганларга...» Бухорий ривоят қилган.
529. Абу Умома Иёс ибн Саълаба Ҳорисийдан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким ўз қасами ила мусулмон кишининг ҳаққини кесиб олса, Аллоҳ унга дўзахни вожиб ва жаннатни ҳаром қилади», – дедилар. Бас, бир киши у зотга: «Агар оз нарса бўлса ҳамми, Ё Расулаллоҳ,», – деди. «Агар арокдан бўлган чўп бўлса ҳам», – дедилар». Муслим ривоят қилган. «Арок» – мисвок олинадиган бута.
530. Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким бир нарсага қасам ичса-ю, сўнгида «иншааллоҳ» деса, батаҳқиқ, истисно қилган бўлади», – дедилар». Абу Довуд, Термизий ва Ибн Можа ривоят қилишган. Бошқа ривоятда: «Ким қасам ичса-ю, сўнг истисно қилса, агар хоҳласа, қилади, хоҳласа, тарк этади. У қасамхўр бўлмайди». Абу Довуд, Насаий, Ибн Можа ва Ибн Ҳиббон ривоят қилишган.
531. Абдурроҳман ибн Самура розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам менга: «Ҳой Абдурроҳман ибн Самура, амирликни сўрамагин. Бас, агар у сенга сўров-ла берилса, сен унга вакил бўлурсан. Агар у сенга сўровсиз берилса, сенга у ишда ёрдам берилади. Қачон бир ишга қасам ичсанг-у, ундан яхшисини кўриб қолсанг, қасамингга каффорот бергин-да, ўша яхшисини қилгин», – дедилар». Бухорий ва Муслим ривоят қилишган.
532. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Бир киши Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларида қоронғу зулматгача ўтирди. Сўнг аҳлига қайтиб борса, майда болалари ухлаб қолишган экан. Аёли унга таом келтирди. У бўлса, майда болалари туфайли таом емасликка қасам ичди. Кейин эса, фикри ўзгариб таомни еди. Сўнг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб, бўлиб ўтган нарсани зикр қилди. Шунда у зот: «Ким бир нарса учун қасам ичсаю, сўнгра ундан яхшироғини кўриб қолса, ўшани қилсин ва қасамига каффорот берсин», дедилар». Муслим ривоят қилган.
533. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Қасам уни ичишни талаб қилувчининг ниятига боғлиқдир», – дедилар». Муслим ривоят қилган. Бошқа ривоятда: «Сенинг қасаминг соҳибингнинг тасдиқ қилишига боғлиқдир», дейилган. Муслим ривоят қилган.
534. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Аллоҳ сизларни беҳуда қасамларингиз туфайли муохаза қилмайди» деган оят, бировнинг «Йўқ! Валлоҳи! ва Ҳа! Валлоҳи!» каби гапи ҳақида нозил қилинган». Бухорий ривоят қилган.
535. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким қасамида «Лот ила қасам, Узза ила қасам» деса, «Лаа илааҳа Иллаллоҳ», десин. Ким ўз соҳибига, «Кел, сен ила қимор ўйнайман» деса, садақа қилсин», – дедилар». Бухорий ва Муслим ривоят қилишган. Лот ва Узза араб мушрикларининг катта бутлари.
|