168. Оиша розияллоҳу анҳо дедилар: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сўзлари сизларнинг сўзларингиз каби пайдар-пай ва тез-тез бўлмас эди. Балки, соф-соф, ҳар жумлалари бир-биридин алоҳида ва равшан бўларди. Мажлисларида бор одам сўзларини тушуниб, ёд ҳам қилиб олар эди.
169. Анас розияллоҳу анҳу дедилар: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам баъзи вақтларда уч бор бир сўзни такрор қилар эдилар. Яъни, мазмуни мушкул бўлган сўзни халқ яхши тушунсин деб, уч марта қайтариб айтардилар.
170. Имом Ҳасан ибн Али розияллоҳу анҳумо дедилар: Мен уз тоғам Хинд бин Аби Ҳола розияллоҳу анҳудан савол қилдим: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қандай сўзлар эдилар? Менга баён қилинг. Тоғам дедилар: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам доим охират ғамига машғул эдилар. Ҳамиша уммат фикрида бўлардилар. Шунинг учун у зотда ором ва роҳат деган нарса бўлмас эди. Аксари, хомуш юрар эдилар. Ҳожати йўқ сўзларни гапирмас эдилар, ва сўзларини худо номи билан бошлаб, худо номи билан тамом қилар эдилар. Сўзласалар, бутун оғизлари билан сўзлар эдилар. Лабларининг учи билан сўзлаб қўя қолмас эдилар. Сўзларининг лафзлари оз, маънолари кўп бўлар эди. Сўзлари бир-биридан ажралган бўлар эди. На унда хожатдан зиёда алфоз ва на камчилик бўлар эди. Ўзлари тез мижоз ва бошқани хор қиладурган зот эмас эдилар. Неъмат қанчалик ҳақир бўлсин, уни хурмат қилар эдилар. Уни ёмон демас эдилар. Мисол учун, бир таомни на мазаммат ва на мадҳ қилар эдилар. Дунё ё дунёвий нарсалар учун ҳаргиз ғазаблари келмас эди. Яъни, дунёни хеч бир нарса санамас эдилар, балки, қачон бир киши ҳақдан тажовуз қилса, у ҳолда ғазабларини хеч бир нарса босолмас эди. Ундан интиқом олмай қўймас эдилар. Ўз жонлари учун бир кишидан хафа ҳам бўлмас эдилар ва интиқом ҳам олмас эдилар. Қачон бир тарафга ишора қилмоқчи бўлсалар, бармоқлари билан эмас, балки, бутун кафтлари билан ишора қилар эдилар. Қачон бир нарсадан таажжуб қилсалар, кафтларининг орқасини кўрсатар эдилар. Қачон сўз қилсалар, гоҳо-гоҳо кафтларини қимирлатар эдилар. Гоҳо ўнг кафтларини чап (бош бармоқларининг ичига урар эдилар ва қачон ғазаблари келса, юзларини ўгирар ва беилтифотлик кўрсатар эдилар ё афв этар эдилар. Қачон хуш бўлсалар, хаёдан муборак кўзларин юмган каби кўринур эдилар. Аксари, кулишлари беовоз, табассум эди. Кулсалар муборак тишларининг доналари дур каби оқ ва жилвалик кўринар эди. Соллаллоҳу алайҳи васаллам.
|