Ислом дини бағрикенг ва жами яхшиликларни ўзида жамлаган таълимотдир. Бинобарин, бағрикенглик ва яхшиликка, эътиқод мусаффолигига тарғиб қилинади. Расулуллоҳ (с.а.в.) ҳам бундай деб марҳамат қилганлар:
بعثت بالحنيفية السمحة ومن خالف سنتى فليس منى
“Мен яхшиликка моил ҳаққоний дин ила юборилдим. Кимки суннатимга хилоф иш қилса, мендан эмас!” (1)
Мазкур ҳадиси шарифдаги “ҳанифиййа” сўзи ислом динини билдиради. У Аллоҳ таолога чин дилдан имон келтиришни, ҳақиқий мусулмонликни англатади.
“Самҳа” сўзи ҳам луғатда кўп маъноларда келади. У “қўли очиқлик, саховат, саховатли бўлиш, кенгбағрлилик, яхшилик қилиш, кучли эътиқод, пок ақидалар мажмуи, чидамлилик ва бардошлилик” деган маъноларни билдиради.
Демак, ягона Аллоҳга чин дилдан имон келтирмаган, қўли очиқ сахий бўлмаган, бағри кенг, яхшилик қилувчи бўлмаган, ҳаёт қийинчиликларига бардошли ва чидамли бўлмаган кимса суннатга хилоф қилган бўлади.   

***

1. Суютий “Жамъ ал-жавомеъ” 1/117; ал-Муттақий “Канз ал-уммол” 24/900.