Исломда уйланиш тарғиб қилинади, бу инсонийлик табиатидан келиб чиққан хайрли амалдир. Зотан, дунёнинг давомийлиги ҳам у билан боғлиқ. Шу маънода Расулуллоҳ (с.а.в.) бундай деб марҳамат қилганлар:
من كان موسرا فلينكح ومن لم ينكح فليس منا
“Кимки бой бўлса, никоҳлансин. Кимки никоҳ қилмаса, демак, у биздан эмас!” (1)
Мазкур ҳадис матнида “... мендан эмас!” деган ривоят ҳам бор. (2) Яна у қуйидаги ибора билан ҳам ривоят қилинган:
من ترك التزويج مخافة العيلة فليس منا
“Кимки фақирликдан қўрқиб уйланишни тарк қилса, биздан эмас!” (3)
Мазкур маънодаги ҳадис Имом Доримий ривоятида ушбу ибора билан келтирилган:
مَنْ قَدَرَ عَلَى أَن يَنْكِحَ فَلَمْ يَنْكِحْ فَلَيْسَ مِنَّا
“Кимки никоҳ қилишга қодир бўлса-ю, никоҳ қилмаса, биздан эмас!” (4)
ليس منا من خصى أو اختصى ولكن صم ووفر شعر جسدك
“Биздан эмасдир ахта қилаг ёки ўзини бичган кимса! Лекин, рўза тут ва баданингдаги тукларни камайтириб, йўқотгин!” (5)
Бу ерда гап уйланмасдан, ўзини бичиб, таркидунё қилиш ҳақида кетмоқда. Демак, таркидунё қилиб, уйланмасдан, унинг ўрнига ўзини бичиб, бепушт бўлиб олиш асло мумкин эмас экан. Кимки уйланолмаса, унинг ўрнига рўза тутиши керак. Зотан, “Умматимнинг ахтаси рўзадир” деган ҳадис ҳам бор. (6) Шунингдек, шаҳватнинг пасайишига баданидаги тукларни йўқотиш ҳам фойда беради.

***

1. Байҳақий “Сунан ал-кубро” 7/13233; Ибн Абу Шайба “Мусаннаф” 4/16152; Суютий “Жамъ ал-жавомеъ” 1/6337-6338; ал-Муттақий “Канз ал-уммол” 22/44463-44464.
2. Табароний “Мўъжам ал-авсат” 1/989; “Мўъжам ал-кабир” 22/920; Байҳақий “Шуаб ал-имон” 4/5481; Ибн Абу Шайба 4/10376; Суютий “Жамъ ал-жавомеъ” 1/6339, 10835;
3. Суютий “Жамъ ал-жавомеъ” 1/4458; ал-Муттақий “Канз ал-уммол” 22/44460.
4. Доримий 2/2219.
5. Табароний “Мўъжам ал-кабир” 11/11304; Суютий “Жомеъ ал-аҳодис” 18/19522; “Жомеъ ас-сағир” 3/7683; ал-Муттақий “Канз ал-уммол” 22/44416; Ҳайсамий “Мажмаъ аз-завоид” 4/7322.
6. Табризий “Мишкот ал-масобеҳ” 1/724.