Осим розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Мен Анасга: «Сафо билан Марва орасида саъй қилишни ёқтирмас эдингларми?» дедим. «ҳа. Чунки у жоҳилиятнинг белгиларидан эди. Бу (ҳолат) Аллоҳ: «Албатта, Сафо ва Марва Аллоҳнинг (динининг) белгиларидандир, ким Байтуллоҳни ҳаж ёки умра қилса, икковлари ўртасида саъй қилиш гуноҳ эмас» (ояти)ни нозил қилгунича давом этди», деди». Бухорий, Муслим ривоят қилишган.
Урва розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Мен Оишага: «Менимча, бир киши Сафо билан Марва орасида саъй қилмаса зарар бўлмайди», дедим. «Нима учун?» деди. «Чунки Аллоҳ таоло: «Албатта, Сафо ва Марва Аллоҳнинг (динининг) белгиларидандир. Ким Байтуллоҳни ҳаж ёки умра қилса, икковлари ўртасида саъй қилиш гуноҳ эмас», деган, дедим. «Сафо ва Марва орасида саъй қилмаган одамнинг ҳажини ҳам, умрасини ҳам Аллоҳ тугал қилмайди. Агар сен айтгандек бўлганида, икковлари ўртасида саъй қилмаса гуноҳ эмас, дейиларди. Нима учун ундоқ бўлганини биласанми? Ансорлар жоҳилиятда денгиз бўйидаги икки санамга атаб, талбия айтар эдилар. Улар Исоф ва Ноила деб аталар эди. Сўнгра келиб, Сафо ва Марва орасида саъй қилар эдилар. Кейин соч олдирар эдилар. Ислом келганда иккиси орасида худди жоҳилиятдаги каби саъй қилишни ёқтирмадилар. Шунда Аллоҳ азза ва жалла: «Албатта, Сафо ва Марва Аллоҳнинг (динининг) белгиларидандир» (ояти)ни нозил қилди. Бас, улар саъй қилдилар», деди».
Бошқа бир ривоятда: «Эй акамнинг ўғли, қандоқ ҳам ёмон гап айтдинг! Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам саъй қилганлар ва мусулмонлар ҳам саъй қилдилар. Бас, суннат бўлиб қолди», дейилган. Бухорий, Муслим, Абу Довуд, Термизий, Насаий.
Бухорийнинг лафзида: «Албатта, бу ансорийлар тўғрисида нозил бўлган. Улар Исломдан олдин Манот Тоғияга ният қилиб талбия айтар эдилар. Улар унга Мушаллал олдида ибодат қилардилар. Ким унга атаб эҳром боғласа, Сафо ва Марва орасида саъй қилишни ўзига эп кўрмасди. Улар Исломга кирган чоғларида Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан бу ҳақда сўрадилар. Шунда ушбу оят нозил бўлди. Абу Бакр айтдики: «Мен ушбу оятни икки гуруҳ ҳақида нозил бўлганини эшитдим. Жоҳилият вақтида Сафо ва Марва орасида саъй қилишни ўзига эп кўрмаганлар ҳақида ва жоҳилиятда иккиси орасида саъй қилиб юриб, Исломда уни ўзига эп кўрмаганлар ҳақида», дейилган.
Ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам етиб келиб, байтни етти марта тавоф қилдилар. Кейин мақомнинг ортида икки ракат намоз ўқидилар. Сўнг Сафо ва Марва орасида етти марта саъй қилдилар. Батаҳқиқ, сизларга Расулуллоҳда гўзал ўрнак бордир».
Бошқа ривоятда: «У зот қачон Сафо ва Марва орасида саъй қилсалар, селхонанинг қорнидан саъй қилар эдилар», дейилган. Бухорий, Муслим, Термизий, Насаий.
Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Маккага етиб келганларида байтни етти марта тавоф қилдилар ва: «Мақоми Иброҳимдан намозгоҳ тутинг» деб мақомнинг ортида намоз ўқидилар. Сўнгра ҳажарга бориб уни истилом қилдилар. Кейин «Аллоҳ бошлаган нарсадан бошлаймиз» деб, Сафодан бошладилар ва: «Албатта, Сафо ва Марва Аллоҳнинг (динининг) белгиларидандир» (ояти)ни қироат қилдилар». Насаий ва Термизий ривоят қилишган.
|