"Ўз нафсингиздан фатво сўранг! Қалб ва нафс хотиржам, қарор топиб қилинган иш эзгуликдир. Қалбни ғаш қилувчи (виждонни азобга солувчи) ҳар қандай иш гуноҳдир. Кишилар фатво берсалар ҳам, сиз ўз қалбингиздан фатво сўранг!" ( Аҳмад ибн Ҳанбал. "Муснад", IV жузъ, 228-бет)

Шарҳи: Халқ орасида ҳадисдаги маънога яқин: "Одамлардан сўра, лекин билганингдан қолма!" деган бир мақол бор. Ҳадис кишилардан маслаҳат сўрашни, кейин эса ўз фикри билан иш қилишни буюради. Бу сўз, албатта, ҳар ким учун эмас, балки кўнгиллари соф, ақллари комил, яхши билан ёмоннинг фарқини айира биладиган, ҳар ишнинг
натижасини англай олар даражада илм ҳосил қилган кишилар учундир.
Шундай бўлса ҳам, Расулуллоҳ (с.а.в.) ушбу ҳикматли сўзлари билан умматга ўз ишларини муҳокама қилишни, фикрда мустақил бўлишни маслаҳат берадилар, қўлга ўргатилган қуш мисоли ҳар бир ишорат кетидан чопиб юришни ва кўр-кўрона тақлид қилишни манъ этадилар, ақл ишлатишга, фикр юрита билишга, басийратли (дил кўзи очиқ) ва ҳар вақт эътиборли бўлишга ундайдилар.
Бундан одам қай бир ишга қўл урса, шу соҳа одамларидан маслаҳат сўраши, айни чоқда, ўзи ўйлаб, текшириб кўрганидан кейингина киришиши зарурлиги келиб чиқади. Чунки киши ўз ҳолини ўзи яхшироқ билгани учун бошқаларнинг хаёлига келмайдиган нарсаларни аввал ўзи ҳис қилиши тажрибалардан маълумдир.
Вобиса исмли бир саҳоба: "Эзгулик ва ёвузлик қандай нарса?" деб сўради. Расулуллоҳ (с.а.в.) унга жавобан ушбу ҳадисни айтдилар. Бу ҳадис бир кишига қарата айтилган бўлса-да, ҳукми бутун уммат учун умумий эканида шубҳа йўқ.