"Бир қавмнинг ҳурматли одами сизларнинг зиёратингизга келса, сизлар ҳам унга эҳтиром кўрсатинглар!" (Ибн Можа. "Сунан", II жузъ, 209-бет)
Шарҳи: Очиқ юз билан қарши олиш, такаллуфсиз суҳбатлашиш, уйда бор нарсалар билан меҳмон қилиш каби ишлар ҳар бири ўзига яраша ҳурмат кўрсатишдир. Бир қавм ёки миллат ёхуд жамиятнинг улуғини ҳурмат қилиш шу қавмни, миллатни, жамиятни ҳурмат қилиш саналади. Қавмнинг улуғи бўладими-бўлмайдими, умуман мусофир ва зиёрат қилувчиларни ҳурматлаш Ислом кишисига хос гўзал хулқлардандир. Лекин турмушнинг яхши ё ёмонлашиши ва ижтимоий ҳаётнинг бутунлай ўзгариб кетиши сабабли бу гўзал хулқ ҳам ҳар замонга мувофиқ равишда ўзгариб туради. Масалан, пойтахтда яшайдиганлар атрофдан келувчи мусулмонларни, хусусан қариндош ва дўстларини қабул қилиб, ҳар бирини икки-уч кундан меҳмон қилаверсалар, ўз касблари билан шуғулланишга вақтлари қолмасди; сарфлашга эса Ричилднинг бойлиги ҳам етишмас эди... Бекорга вақт исроф қилиб, фақат чой ичиб валақлашиб ўтириш учун келган, гаплари "эсонмисиз-омонмисиз", "мен сизга айтсам..." каби аҳамиятсиз сўзлардан иборат бўлган кишиларни ҳурмат қилиб, уларга қимматли вақтларини сарфлаш бу замонда йўл қўйиб бўлмайдиган ишлардандир. Лекин бир қавмнинг ҳурматлиси бўлган ёки илмидан манфаат олинадиган кишиларни баҳоли қудрат эҳтиром қилиш лозимдир.
|