Аллоҳ таоло Қуръони каримда «Абу Лаҳабнинг қўллари қуригай - ҳалок бўлгай!» деб айтган. Абу Лаҳабнинг асл исми Абулуззо бўлган. У куняси билан зикр қилиняпти, чунки ўша куняси билан танилади. Баъзилар: «Уззо бутнинг исми, бу ерда бутнинг қули, деб айтиш кароҳиятли бўлгани учун куняси ила зикр қилинди», дейишган.
753/1. Усома ибн Зайддан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Саъд ибн Убодани кўргани эшак минган ҳолда жўнадилар. (Ҳадиснинг давомини ҳамда Абдуллоҳ ибн Убай ибн Салул мунофиқнинг олдидан ўтганларини зикр этдилар.) Сўнгра йўлда давом этиб, Саъд ибн Убоданинг олдига кирдилар. Ва: «Эй Саъд, Абу Ҳубоб, яъни Абдуллоҳ ибн Убай ундай-бундай деганини эшитмадингми?» деб ҳадиснинг қолганини зикр қилдилар.
Ҳадисларда Абу Толиб куняси такрор бўлиб келди. Асл исмлари эса Абдуманноф эди. Саҳиҳ ривоятларда «Бу Абу Риғолнинг қабри», деб келган. Бунга ўхшашлар кўпдир. Энди бу куняни келтиришда, зикр қилганимиздек шартлари топилиши керак. Агар топилмаса, исмга у куня қўшилмайди.
Икки «Саҳиҳ» китобида келганидек, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳнинг қули ва расули Муҳаммаддан Хирақлга», деб ёздилар. Бу мактубда куняларини, лақабларини ва Рум подшоҳи лақаби Қайсарни ҳам зикр қилмай, фақат исмларни зикр қилдилар. Бунга ўхшашлар ҳам кўпдир. Биз ғайримуслимларга қўполлик қилишга буюрилганмиз. Уларнинг кунясини айтиб, юмшоқ ибораларни ишлатиб, мулойимлик қилмасликка, дўстлик ва улфатликни билдирмасликка буюрилганмиз.
|