Китобимизнинг аввалида уйдан чиқаётганда айтиладиган дуолар зикр қилинди. Мусофир киши ана шу дуони кўп айтиб, аҳли, қариндошлари, дўстлари ва қўшнилари билан хайрлашгач, улардан ўзига дуо қилишларини сўраши ва у ҳам уларни дуо қилмоғи яхши амалдир.
521/1. Ибн Умардан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Агар Аллоҳга бирор нарса омонат қилиб топширилса, уни сақлаб беради», дедилар. Аҳмад ибн Ҳанбал ривоятлари.
522/2. Абу Ҳурайрадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимки сафар қилишни хоҳласа, орқасида қолган кишиларга
«Аставдиъу кумуллоҳаллазий ла тазийъу вадоиъуҳу», деб айтсин», дедилар. (Маъноси: «Сизларни омонати зое бўлмайдиган Аллоҳга топширдим».) Ибн Сунний ва бошқалар ривояти.
523/3. Абу Ҳурайрадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Сизлардан бирортангиз сафар қилишни хоҳласа, биродарлари ила хайрлашсин. Чунки Аллоҳ уларнинг дуоларида яхшилик қилувчидир», дедилар. Ибн Сунний ривоятлари.
524/4. Қазъадан (р.а.) ривоят қилинади. Ибн Умар (р.а.): «Менинг ёнимга кел, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мен билан хайрлашганларидек, мен ҳам сен билан хайрлашаман», деб
«Аставдиъуллоҳа дийнака ва амонатака ва хавотима ъамалика» дуосини ўқидилар. (Маъноси: «Дининг, омонатинг ва амалингнинг хотимасини Аллоҳга топширдим».) (Яъни, бу дуони муқим киши мусофирга айтади.) Абу Довуд ривоят қилдилар.
Имом Хаттобий: «Бу ердаги омонатдан мақсад ишончли киши олдида қолдирилган аҳли ва моли», дедилар.
Бу ерда дин зикр қилинди. Чунки сафар машаққатни олиб келиб, баъзи дин ишларини тарк қилишга сабаб бўлиши мумкин.
525/5. Нофеъ (р.а.) Ибн Умардан (р.а.) қилган ривоятларида: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам агар бирор киши билан хайрлашсалар, ўша кишининг қўлини ушлаб, тоинки ўзи қўлини қўйиб юбормагунича тарк этмасдилар ва:
«Аставдиъуллоҳа дийнака ва амонатака ва охира ъамалика», деб айтардилар», деганлар. (Маъноси юқорида келган.) Имом Термизий ривоятлари.
526/6. Солим (р.а.) қилган ривоятларида Ибн Умар (р.а.) бирор киши сафар қилишни хоҳласа, унга: «Менга яқин кел, худди Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам хайрлашганларидек, хайрлашаман», деб «Аставдиъуллоҳа дийнака ва амонатака ва хавотима ъамалика»ни ўқирдилар. Имом Термизий ривоятлари.
527/7. Абдуллоҳ ибн Язид ал-Хатмийдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам агар аскарлар билан хайрлашмоқчи бўлсалар, «Аставдиъуллоҳа дийнакум ва амонатикум ва хавотима аъмоликум», деб айтардилар. Абу Довуд ривоятлари.
528/8. Анасдан (р.а.) ривоят қилинади. Бир киши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ёнларига келиб, «Эй Расулуллоҳ, мен сафар қилишни хоҳлайман, сафарга етарли нарса билан таъминланг», деганида, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Аллоҳ сени тақво билан таъминласин», дедилар. Ҳалиги киши: «Яна зиёда қилинг», деганида, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Гуноҳингни кечирсин», дедилар. Ҳалиги киши: «Яна зиёда қилинг», деганида, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Қаерда бўлсанг ҳам сенга яхшиликларни енгил қилсин», дедилар. Термизий ривоятлари
|