399/1. Абдуллоҳ ибн Масъуддан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ алайҳиссалом: «Ким мусибат етган кишига таъзия билдирса, унинг савобидек ажрга эга бўлади», дедилар. Термизий ва Байҳақийлар заиф иснод билан ривоят қилишган.
400/2. Абу Барза Асламийдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким фарзандидан айрилган аёлга таъзия билдирса, унга жаннатда кийим кийгизилади», дедилар. Термизий ривоят қилиб, исноди кучли эмас, деб айтганлар.
401/3. Абдуллоҳ ибн Амр ибн Осдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Фотимага (р.а.): «Эй Фотима, уйингдан нима сабаб билан чиқдинг?» деб сўрадилар. Фотима (р.а.): «Мана бу маййитга раҳм қилиб, таъзия билдириш учун чиқдим», дедилар. Абу Довуд ва Насоий ривоятлари
402/4. Амр ибн Ҳазмдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ алайҳиссалом: «Қайси бир мўмин биродарининг мусибатига таъзия билдирса, Аллоҳ таоло унга қиёмат куни каромат кийимини кийгизади», дедилар. Ибн Можа ва Байҳақий ривоятлари
Таъзия сабрга чақириш, маййит эгаларига тасалли берадиган нарсаларни зикр қилиш ва хафалик, мусибатларини енгиллатиш, деганидир. Бунга Аллоҳ таолонинг: «Яхшилик ва тақвода бир-бирингизга ёрдам беринглар», деган сўзи ва Расулуллоҳнинг: «Аллоҳ биродарининг ёрдамида бўлган банданинг ёрдамидадир», деган ҳадислари чиройли мисол бўлади.
403/5. Усома ибн Зайд (р.а.) ривоят қиладилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қизларидан бири отасига бир одам юбориб, неваралари ўлим бўсағасида ётганини айтди. Расулуллоҳ келган кишига: «Бориб қизимга айт, Аллоҳ берганини олувчидир. Ҳар бир нарсанинг ажали Унинг ҳузурида белгилаб қўйилгандир. Қизимга савоб учун сабр қилишни буюр», деб айтдилар». Бухорий ва Муслим ривоятлари
Мана шу ҳадиси шариф дин усуллари, фуруълари, одобларини ўз ичига олган энг катта қоидаларидандир. У мусибатларга, ғам ва касалликларга ҳамда бошқа қийинчиликларга сабр қилишни ўргатади.
404/6. Муовия ибн Қурра ибн Иёс оталаридан ривоят қиладилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кўринмай қолган бир саҳобасини сўрадилар. «Эй Расулуллоҳ, ҳалиги сиз танийдиган боласи вафот этди», дейишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўша саҳобанинг олдига бориб, ўғлини сўраган эдилар, у киши ўғлининг вафот этганини айтди. Расулуллоҳ у кишига таъзия билдирдилар, сўнгра: «Эй фалончи, сенга ўғлингни ҳаётда бўлиши яхшими ёки эртага жаннат эшиги тагига сендан олдин бориб, сенга эшикни очиб кутиб олганими?» дедилар. Ҳалиги саҳоба: «Эй Аллоҳнинг пайғамбари, мендан олдин бориб, эшикни очиб кутиб олгани яхши», деб жавоб қилди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ундоқ бўлса, кейингиси сенга», дедилар. Насоий ривоятлари
Имом Шофеъий таъзия ҳақида: «Мен сенга таъзия билдираман, аммо ўзим ҳам абадий қолишга ишонмайман, буни дин буюргани учун бажараман. Таъзия айтилган киши ҳам маййитлигида боқий қолувчи эмас. Таъзия айтувчи ҳам узоқ муддат яшовчи эмас», деган маънода байт айтганлар.
|