1-боб. Бўнак бериб мол олиш чоғида молни ўлчаб олмоқликнинг зарурлиги ҳақида
Ибн Аббос разияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: «Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам Мадинага келганларида одамлар бўнак (аванс) бериб, қолган ҳақини эрса бир-икки йилда узиш шарти бирлан самар (дон-дун, мева-чева ва сабзавот) олар эрдилар. (Буни кўриб), Жаноб Расулуллоҳ: «Кимки бўнак (аванс) бериб, қолган ҳақини эрса маълум муддатда узиш шарти бирлан хурмо (ва ундан бўлак нарсалар) оладирган бўлса, ўлчанадирганини ўлчаб, тортиладирганини тортиб олсин!» — дедилар».
2-боб. Бўнак бериб мол олиш чоғида молни тортиб олмоқликнинг зарурлиги ҳақида
Бу ерда юқоридаги ҳадис мазмунан такрорланган.
Муҳаммад ёки Абдуллоҳ ибн Абу Мужолид ривоят қиладилар: «Абдуллоҳ ибн Шаддод ибн ал-Ҳод ва Абу Бурда бўнак (аванс) бериб мол олиш хусусида баҳслашиб қолиб, мени Ибн Абу Авфо разияллоҳу анҳунинг ҳузўрларига жўнатишди. Мен бориб, Ибн Абу Авфодан сўраб эрдим, менга: «Биз, шунингдек Абу Бакр ҳам, Умар ҳам Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг даврларида бўнак (аванс) бериб буғдой, арпа ва майиз олар эрдик», — дедилар. Сўнг, мен Ибн Абзийдан ҳам сўрадим, ул киши ҳам айнан шул гапни айтдилар».
З-боб. Бўнак бериб ерсизлардан мол олиш ҳақида
Муҳаммад ибн Абу Мужолид ривоят қиладилар: «Абдуллоҳ ибн Шаддод ва Абу Бурда мени Абдуллоҳ ибн Авфо разияллоҳу анҳунинг ҳузўрларига юбориб, «Жаноб Расулуллоҳнинг даврларида саҳобалар бўнак бериб буғдой олишар эрдими?» деб сўраб келишимни илтимос қилишди. Мен бориб, Абдуллоҳ ибн Авфодан шул ҳақда сўраб эрдим, ул киши: «Шом аҳли орасига келиб ўрнашиб қолган набийтлардан бўнак бериб, қолган ҳақини эрса муайян муддатда узиш шарти бирлан маълум ўлчовда арпа, буғдой ва майиз олар эрдик», — дедилар. Шунда мен: «Ери бор кишиларданми?» — дедим. Ул киши: «Биз буни улардан сўраб ўлтирмас эрдик», — дедилар. Сўнг, иккалалари мени Абдурраҳмон ибн Абзийнинг ҳузўрларига жўнатишди. Мен бориб, ул кишидан шул ҳақда сўраб эрдим, менга: «Жаноб Расулуллоҳнинг саҳобалари ул зотнинг даврларида бўнак бериб одамлардан буғдой, арпа ва майиз олишар эрди, аммо биз улардан: «Ерларингиз борми ё йўқми?» — деб сўраб ўлтирмас эрдик», — дедилар».
4-боб. Бўнак бериб хурмо олмоқ ҳақида
Абу Бухтурий бундай дейдилар: «Мен Ибн Умар разияллоҳу анҳудан бўнак бериб хурмо олиш тўғрисида сўрадим. Ул киши: «Набий даллаллоҳу алайҳи ва саллам хурмони то етилиб пишмагунча ҳамда кумушни насияга сотишни таъқиқладилар», деедилар».
Абу Бухтурий бундай дейдилар: «Мен Ибн Умар разияллоҳу анҳудан бўнак бериб хурмо олиш тўғрисида сўрадим. Ул киши: «Набий саллаллоҳу алайҳи ва саллам хурмони пишиб етилмагунча ва кумушни тиллага насияга сотишдан қайтардилар», — дедилар».
5-боб. Бўнак бериб мол олишдаги кафолат ҳақида
Оиша разияллоҳу анҳо ривоят қиладилар: «Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам бир яҳудийдан (бўнак бериб) насияга таом сотиб олдилар-да, (қолган ҳақининг кафолати учун) темир совутларини унга гаровга қолдирдилар».
6-боб. Бўнак бериб мол олишда бирор нарсани гаровга , қолдирмоқ ҳақида
Бу ерда юқоридаги ҳадис такрорланган.
7-боб. Бўнак бериб, қолган ҳақини эрса маълум муддатда узиш шарти бирлан мол олиш ҳақида
Бу ерда юқоридаги ҳадислар такрорланган.
8-боб. Туянинг қорнидаги боласи учун бўнак бермоқ ҳақида
Абдуллоҳ разияллоҳу анҳу: «Одамлар туянинг қорнидаги боласини ҳам савдолашишар эрди. Жаноб Расулуллоҳ бундай қилмоқдан қайтардилар», -дейдилар.
|