1. Умар ибн Хаттобдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ (с.а.в.): «Албатта, амаллар ниятга боғлиқдир. Ҳар бир кишининг ният қилган нарсаси бўлади. Кимнинг ҳижрати Аллоҳ ва Унинг Расули учун бўлса, ҳижрати Аллоҳ ва Унинг Расулига бўлади. Кимнинг ҳижрати дунё топиш ёки хотин олиш мақсадида бўлса, ҳижрати нима учун қилинган бўлса, ўшанга биноан бўлади. Муттафақун алайҳ.
Изоҳ: Умар ибн Хаттоб – адавий, қурашийдирлар. Рошид халифаларнинг иккинчиси. Саҳобалар ичида биринчи бўлиб «Амирул-мўминийн» деб номланган. Пайғамбаримиз (с.а.в.) Абу Ҳафс – яъни, шер, деб лақаб қўйганлар. Форуқ лақаблари эса ҳақ билан ботил ўртасини ажратганлари учун берилган. Абу Бакр Сиддиқ (р.а.) дан кейин ўн учинчи ҳижрий санада халифаликка байъат олганлар. Халифалик даврларида жуда кўп мамлакатлар фатҳ қилинган. Йигирма учинчи ҳижрий санада Мадинада Абу Луълуъ номли насроний қул томонидан шаҳид этилганлар.
У кишидан беш юз етмиш учта марфуъ ҳадис ривоят қилинган. «Икки саҳиҳ» китобида саксон битта ҳадислари бор.
Имом Шофеъий бу ҳадисни диннинг ярми деганлар. Сабаби диннинг зоҳири илм, ботини эса ниятдир. Аҳмад эса Исломнинг учдан бири деганлар. Бунинг боиси, банданинг касби уч нарса: ният, тил ва бошқа аъзолар билан бўлади. Буларнинг бири, балки афзали ният бўлиб, унинг ўзи ҳам ибодат бўлиши мумкин. Чунки Пайғамбар (с.а.в.): «Мўминнинг нияти амалидан яхшидир», деганлар. Бошқа бир ривоятда бундан ҳам зиёда қилиб: «Аллоҳ (азза ва жалла) банданинг нияти учун амалига бермаган нарсани беради», деганлар. Яна бир сабаби ниятда риё бўлмайди, амалда эса риё бордир.
|