392 – حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ وَزُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ قَالاَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ عَنْ مُوسَى بْنِ طَلْحَةَ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ لَمَّا أُنْزِلَتْ هَذِهِ الآيَةُ ( وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الأقْرَبِينَ ) دَعَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قُرَيْشًا فَاجْتَمَعُوا فَعَمَّ وَخَصَّ فَقَالَ يَا بَنِي كَعْبِ بْنِ لُؤَيٍّ أَنْقِذُوا أَنْفُسَكُمْ مِنَ النَّارِ يَا بَنِي مُرَّةَ بنِ كَعْبٍ أَنْقِذُوا أَنْفُسَكُمْ مِنَ النَّارِ يَا بَنِي عَبْدِ شَمْسٍ أَنْقِذُوا أَنْفُسَكُمْ مِنَ النَّارِ يَا بَنِي عَبْدِ مَنَافٍ أَنْقِذُوا أَنْفُسَكُمْ مِنَ النَّارِ يَا بَنِي هَاشِمٍ أَنْقِذُوا أَنْفُسَكُمْ مِنَ النَّارِ يَا بَنِي عَبْدِ الْمُطَّلِبِ أَنْقِذُوا أَنْفُسَكُمْ مِنَ النَّارِ يَا فَاطِمَةُ أَنْقِذِي نَفْسَكِ مِنَ النَّارِ فَإِنِّي لاَ أَمْلِكُ لَكُمْ مِنَ اللهِ شَيْئًا غَيْرَ أَنَّ لَكُمْ رَحِمًا سَأَبُلُّهَا بِبَلاَلِهَا وحَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللهِ بْنُ عُمَرَ الْقَوَارِيرِيُّ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ بِهَذَا الإسْنَادِ وَحَدِيثُ جَرِيرٍ أَتَمُّ وَأَشْبَعُ
392/1. Абу Ҳурайра розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади. «(Эй Муҳаммад алайҳиссалом), яқин қариндош-уруғларингизни (Аллоҳнинг азобидан) огоҳлантиринг» ояти нозил бўлганида, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қурайшни чақирган эдилар, умумий ва хос (қариндош)лар жамланишди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Эй Каъб ибн Луай болалари, жонларингизни дўзахдан сақланглар. Эй Мурра ибн Каъб болалари, жонларингизни дўзахдан сақланглар. Эй Абдушшамс болалари, жонларингизни дўзахдан сақланглар. Эй Абдуманноф болалари, жонларингизни дўзахдан асранглар. Эй Ҳошим болалари, жонларингизни дўзахдан қутқаринглар. Эй Абдулмутталиб болалари, жонларингизни дўзахдан сақланглар. Эй Фотима, жонингни дўзахдан қутқар, чунки мен Аллоҳ (нинг азобидан) бирор нарсани сендан даф этишга қодир эмасман, лекин сизлар билан қариндошлик ришталарим борки, мен ўша ришта билан сизларни (бироз) сийлайман», дедилар. Бу ерда юқоридаги ҳадис такрор келган.
393 – حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللهِ بْنِ نُمَيْرٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ وَيُونُسُ بْنُ بُكَيْرٍ قَالاَ حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ لَمَّا نَزَلَتْ ( وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الأقْرَبِينَ ) قَامَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَى الصَّفَا فَقَالَ يَا فَاطِمَةُ بِنْتَ مُحَمَّدٍ يَا صَفِيَّةُ بِنْتَ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ يَا بَنِي عَبْدِ الْمُطَّلِبِ لاَ أَمْلِكُ لَكُمْ مِنَ اللهِ شَيْئًا سَلُونِي مِنْ مَالِي مَا شِئْتُمْ
393/2. Оиша розийаллоҳу анҳодан ривоят қилинади. «(Эй Муҳаммад), яқин қариндош-уруғларингизни (Аллоҳнинг азобидан) огоҳлантиринг» ояти нозил бўлганида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўринларидан туриб Сафо тепалигига чиқдилар-да: «Эй Фотима бинти Муҳаммад, эй Сафийя бинти Абдулмутталиб, эй Абдулмутталиб болалари! Мен Аллоҳнинг (азобидан) бирортасини сизлардан даф этишга қодир эмасман. Аммо молимдан хоҳлаганингизча сўрайверинглар», деб айтдилар.
394 – وحَدَّثَنِي حَرْمَلَةُ بْنُ يَحْيَى أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ قَالَ أَخْبَرَنِي يُونُسُ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ قَالَ أَخْبَرَنِي ابْنُ الْمُسَيَّبِ وَأَبُو سَلَمَةَ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ أَنَّ أَبَا هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ حِينَ أُنْزِلَ عَلَيْهِ ( وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الأقْرَبِينَ ) يَا مَعْشَرَ قُرَيْشٍ اشْتَرُوا أَنْفُسَكُمْ مِنَ اللهِ لاَ أُغْنِي عَنْكُمْ مِنَ اللهِ شَيْئًا يَا بَنِي عَبْدِ الْمُطَّلِبِ لاَ أُغْنِي عَنْكُمْ مِنَ اللهِ شَيْئًا يَا عَبَّاسَ بْنَ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ لاَ أُغْنِي عَنْكَ مِنَ اللهِ شَيْئًا يَا صَفِيَّةُ عَمَّةَ رَسُولِ اللهِ لاَ أُغْنِي عَنْكِ مِنَ اللهِ شَيْئًا يَا فَاطِمَةُ بِنْتَ رَسُولِ اللهِ سَلِينِي بِمَا شِئْتِ لاَ أُغْنِي عَنْكِ مِنَ اللهِ شَيْئًا وحَدَّثَنِي عَمْرٌو النَّاقِدُ حَدَّثَنَا مُعَاوِيَةُ بْنُ عَمْرٍو حَدَّثَنَا زَائِدَةُ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللهِ بْنُ ذَكْوَانَ عَنِ الأعْرَجِ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ نَحْوَ هَذَا
394/3. Абу Ҳурайра розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга «(Эй Муҳаммад алайҳиссалом), яқин қариндош-уруғларингизни (Аллоҳнинг азобидан) огоҳлантиринг» ояти нозил бўлганида: «Эй Қурайш жамоаси! Жонларингизни Аллоҳнинг (азобидан сақлаш учун) сотиб олинглар. Аллоҳнинг (азобидан) бирортасини сиздан тўса олмайман. Эй Абдулмутталиб болалари! Аллоҳнинг (азобидан) бирортасини сизлардан тўса олмайман. Эй Аббос ибн Абдулмутталиб, Аллоҳнинг (азобидан) бирортасини сизлардан тўса олмайман. Эй Аллоҳ расулининг аммаси Сафийя, сиздан Аллоҳнинг (азобидан) бирортасини тўса олмайман. Эй Аллоҳ расулининг қизи Фотима! Хоҳлаган нарсангни сўрайвер, лекин Аллоҳнинг (азобидан) бирортасини сендан тўса олмайман», дедилар. Бу ерда юқоридаги ҳадис такрор келган. 395 – حَدَّثَنَا أَبُو كَامِلٍ الْجَحْدَرِيُّ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ حَدَّثَنَا التَّيْمِيُّ عَنْ أَبِي عُثْمَانَ عَنْ قَبِيصَةَ بْنِ الْمُخَارِقِ وَزُهَيْرِ بْنِ عَمْرٍو قَالاَ لَمَّا نَزَلَتْ ( وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الأقْرَبِينَ ) قَالَ انْطَلَقَ نَبِيُّ اللهِ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِلَى رَضْمَةٍ مِنْ جَبَلٍ فَعَلاَ أَعْلاَهَا حَجَرًا ثُمَّ نَادَى يَا بَنِي عَبْدِ مَنَافَاهْ إِنِّي نَذِيرٌ إِنَّمَا مَثَلِي وَمَثَلُكُمْ كَمَثَلِ رَجُلٍ رَأَى الْعَدُوَّ فَانْطَلَقَ يَرْبَأُ أَهْلَهُ فَخَشِيَ أَنْ يَسْبِقُوهُ فَجَعَلَ يَهْتِفُ يَا صَبَاحَاهْ وحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الأعْلَى حَدَّثَنَا الْمُعْتَمِرُ عَنْ أَبِيهِ حَدَّثَنَا أَبُو عُثْمَانَ عَنْ زُهَيْرِ بْنِ عَمْرٍو وَقَبِيصَةَ بْنِ مُخَارِقٍ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِنَحْوِهِ
395/4. Қабийса ибн Муҳориқ ва Зуҳайр ибн Амрлардан қилинган ривоятда келтирилишича, «(Эй Муҳаммад алайҳиссалом), яқин қариндош-уруғларингизни (Аллоҳнинг азобидан) огоҳлантиринг» ояти нозил бўлганида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам устма-уст тошлардан иборат тоғдаги харсанг тош устига чиқиб: «Эй Абдуманноф болалари! Мен сизларни огоҳлантирувчиман. Мен билан сизларнинг мисолингиз худди душманни кўргач, ўз аҳлининг босиб олинишидан қўрқиб, уларни сақлаб қолиш учун диққат, диққат, деб қичқирган кишига ўхшайди», дедилар. Бу ерда юқоридаги ҳадис такрор келган.
396 – وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنِ الأعْمَشِ عَنْ عَمْرِو بْنِ مُرَّةَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الآيَةُ ( وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الأقْرَبِينَ ) وَرَهْطَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ خَرَجَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ حَتَّى صَعِدَ الصَّفَا فَهَتَفَ يَا صَبَاحَاهْ فَقَالُوا مَنْ هَذَا الَّذِي يَهْتِفُ قَالُوا مُحَمَّدٌ فَاجْتَمَعُوا إِلَيْهِ فَقَالَ يَا بَنِي فُلاَنٍ يَا بَنِي فُلاَنٍ يَا بَنِي فُلاَنٍ يَا بَنِي عَبْدِ مَنَافٍ يَا بَنِي عَبْدِ الْمُطَّلِبِ فَاجْتَمَعُوا إِلَيْهِ فَقَالَ أَرَأَيْتَكُمْ لَوْ أَخْبَرْتُكُمْ أَنَّ خَيْلاً تَخْرُجُ بِسَفْحِ هَذَا الْجَبَلِ أَكُنْتُمْ مُصَدِّقِيَّ قَالُوا مَا جَرَّبْنَا عَلَيْكَ كَذِبًا قَالَ فَإِنِّي نَذِيرٌ لَكُمْ بَيْنَ يَدَيْ عَذَابٍ شَدِيدٍ قَالَ فَقَالَ أَبُو لَهَبٍ تَبًّا لَكَ أَمَا جَمَعْتَنَا إِلاَ لِهَذَا ثُمَّ قَامَ فَنَزَلَتْ هَذِهِ السُّورَةُ تَبَّتْ يَدَا أَبِي لَهَبٍ وَقَدْ تَبَّ كَذَا قَرَأَ الأعْمَشُ إِلَى آخِرِ السُّورَةِ وحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنِ الأعْمَشِ بِهَذَا الإسْنَادِ قَالَ صَعِدَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ذَاتَ يَوْمٍ الصَّفَا فَقَالَ يَا صَبَاحَاهْ بِنَحْوِ حَدِيثِ أَبِي أُسَامَةَ وَلَمْ يَذْكُرْ نُزُولَ الآيَةِ ( وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الأقْرَبِينَ )
396/5. Ибн Аббос розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади. «(Эй Муҳаммад алайҳиссалом), яқин қариндош-уруғларингизни (Аллоҳнинг азобидан) огоҳлантиринг», «… ва мухлис қариндошларингизни огоҳлантиринг» ояти нозил бўлганида, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам (уйларидан) чиқиб, Сафо тепалигига кўтарилдилар-да: «Диққат! Диққат!» деб қичқирдилар. Атрофдагилар: «Бу бақираётган киши ким?» дейишган эди, билган кишилар: «Муҳаммад», дейишди. Ҳамма тўпланган эди, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Эй фалончи болалари! Эй пистончи болалари! Эй фалончи болалари! Эй Абдуманноф болалари! Эй Абдулмутталиб болалари!» дедилар. Барчалари у зотнинг атрофларига жамланди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Менга қаранглар, агар мана шу тоғнинг тагидан отлиқлар (бостириб) чиқмоқда, десам, сўзимни тасдиқлайсизларми?» деган эдилар, улар: «Биз ёлғон гапирганингизни билмаймиз», дейишди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мен сизларни яқинда турган қаттиқ азобдан огоҳлантираман», дедилар. Буни эшитган Абу Лаҳаб: «Бизни фақат шунинг ўзига жамладингми?» деб ўрнидан туриб кетди. Шунда «Абу Лаҳабнинг қўллари қуригай. (Аниқки), у қуриди» ояти нозил бўлди. Аъмаш сурани «Таббат ядаа Аби лаҳаб»,ни ўқиб, ҳақиқатда қуриди» деб айтдилар. Бу ерда юқоридаги ҳадис такрор келган, лекин «Яқин қариндош-уруғларингизни огоҳлантиринг» ояти зикр қилинмаган.
|